چروکیده

برای اینکه پارچه‌های ضدچروک تولید شوند اول باید بدانیم چه می‌شود که پارچه‌ای چروک می‌شود. مروری بکنیم بر مشاهده‌های روزمره: لباس‌ها بعد از شستن و خشک شدن چروک می‌شوند؛ هر چه بیشتر آب لباس را بگیریم و به اصطلاح بچلانیم بیشتر چروک می‌شود؛ پارچه‌های نخی مثل کتان و چلوار یا متقال خیلی سریع چروک می‌شوند؛ فشرده کردن لباس‌ها باعث چروک شدن می‌شود؛ بعضی از انواع پارچه‌ها به‌اصطلاح بشور و بپوش‌اند و چروک نمی‌شوند؛ اگر لباس‌ها را صاف پهن کنیم تا خشک شوند خیلی راحت اتو می‌شوند یا اصلا چروک نمی‌شوند. پیدا کردن اینکه چه اشتراکی بین همه‌ی این مشاهده‌ها وجود دارد به یافتن دلیل کمک می‌کند. شاید با کمی دقت در مشاهده‌های بالا بتوان گفت آب و فشار در چروک شدن لباس‌ها مؤثرند.

پارچه‌ها عموماً منشأ گیاهی دارند و تارهای پارچه از جنس فیبر و سلولزند. سلولز پلیمری است که از هزاران مولکول گلوکز درست شده است و سلولزها با پیوند‌ هیدروژنی به هم می‌چسبند. پیوند بین مولکول‌های آب هم از همین جنس است. پیوندهای هیدروژنی ضعیف‌اند ولی در کنار هم تعداد زیاد آنها به پارچه استحکام می‌دهد. این پیوندها به‌سادگی می‌شکنند ولی خیلی زود هم دوباره بین مولکول‌ها برقرار می‌شوند. وقتی پارچه صاف است در واقع به معنی هم‌راستایی سلولزهاست اما اگر لباسی را نامرتب تا کنیم یا فشرده کنیم، با فشار دست ما بعضی از این پیوندها می‌شکنند و سلولز‌ها تغییر راستا می‌دهند و بعد که دوباره رها می‌شوند به همان شکل می‌مانند و پارچه چروک می‌شود. وقتی پارچه خیس می‌شود هم مولکول‌های آب بین سلولزها می‌روند وپیوند بین آن‌ها را می شکنند و سلولزها به راحتی روی هم حرکت می‌کنند و در جهت‌های مختلف قرار می‌گیرند. وقتی پارچه خشک می‌شود دوباره بین سلولزها پیوند برقرار می‌شود اما سلولزها هم‌راستا نیستند و پارچه چروک می‌شود.