حاجی لک‌لک
عکس از رامین محمدی زره ناسی، سایت پرنده‌نگری ایرانیان
روایت زیستی
لک‌لک‌ها پرندگان بزرگی هستند که پاها، گردن و منقارهای بلند دارند. آنها هنگام تغذیه در آب‌های کم‌عمق راه می‌روند یا می‌ایستند. ۱۷ نوع لک‌لک وجود دارد. معروف‌ترین نوع آن لک‌لک سفید است. این نوع لک‌لک‌ها دارای منقار و پاهای قرمز رنگ‌اند، بدنی پوشیده از پرهای سفید و بال‌‌‌های سیاه رنگ دارند.
بیشتر لک‌لک ها در مناطق گرم آفریقا، آسیا و اروپا زندگی می‌کنند. آنها تمایل دارند در نزدیکی آب زندگی کنند، اما آنها را می‌توان در زمین‌های خشک نیز یافت. لک‌لک سفید به خاطر لانه‌سازی روی پشت بام‌ها و دودکش، شاخه‌های بلند و تیر‌های برق شهرها معروفند، مثل مهمان‌های روستای «مایان سفلی» در آذربایجان شرقی یا روستای «گرده گرو» در مهاباد.
قد لک‌لک‌هایی که در ایران هستند معمولاً بین ۱ تا ۱/15 متر است. غذاهای معمول این گونه شامل انواع سوسک‌ها، ملخ‌ها، جیرجیرک‌ها، کرم‌های خاکی، خزندگان، دوزیستان، پستانداران کوچک مثل موش و حشره‌خوارهاست. مشاهده شده است که این گونه از تخم و جوجه پرندگان، نرم‌تنان، سخت‌پوستان و عقرب نیز تغذیه می‌کند. آنها غذای خود را در مزارع یا آب‌های کم‌عمق می‌یابند. لک‌لک‌های نر و ماده در ساخت لانه مشارکت دارند. لک‌لک‌ها سه تا پنج تخم می‌گذارند و پنج هفته بعد هم جوجه‌ها از تخم بیرون می‌آیند.
روایت فرهنگی
این باور که لک‌لک‌ها باعث خوش شانسی می‌شوند باعث شده است که بسیاری از مردم با پرندگان رفتار خوبی داشته باشند. اما در برخی نقاط، لک‌لک‌ها برای غذا یا برای پرهایشان شکار و کشته شده‌اند. همچنین مردم در مناطقی از ایران معتقدند که لک‌لک‌ها در مسیر کوچ به مناطق گرمسیر به عربستان و جده می‌روند و در فصل بهار دوباره به این منطقه باز می‌گردند و به همین دلیل به این پرنده‌ی مهاجر «حاجی لک‌لک» یا «حاجی لق‌لق» هم می‌گویند. در محله‌ی حُکم‌آباد تبریز در آذربایجان شرقی، در دژی در روستای شکورچی زنجان و در روستای بیلو در ۱۰ کیلومتری دریاچه زریبار مریوان نیز لک‌لک‌ها را به فراوانی می‌توان دید. مردم باور دارند که این پرنده با خود خوشبختی و آرامش می‌آورد. برپایه‌ی همین باور مردم روستاهای پیرامون دریاچه‌ی زریبار چشم‌به‌راه آمدن لک‌لک‌ها می‌مانند و از لانه‌ی این پرندگان محافظت می‌کنند و این به بخشی از فرهنگ مردم منطقه تبدیل شده است. همچنین در ۵ کیلومتری جنوب شرقی نیشابور و در حدود ۵۰۰ متری جنوب شرقی تپه‌ی تاریخی طرب‌آباد، روستای لک‌لک‌نشان قرار دارد که قلعه‌ی لک‌لک‌آشیان در آن واقع شده است. قدمت قلعه براساس شواهد موجود به دوره‌ی قاجاریه برمی گردد. این قلعه به کلاغ‌آشیان نیز شهرت داشته، اما براساس گفته‌ی اهالی منطقه، علت نام‌گذاری این بوده است که در گذشته، در این محل درخت سروی بوده که لک‌لکی بر روی آن لانه داشته و سکنی گزیده بود. تا اینکه در یک شب سرد زمستانی، به علت سردی هوا و برف شدید، برای همیشه این مکان را ترک کرد و از آن زمان، در میان مردم این محل به نام لک‌لک‌آشیان شهرت یافت.
شما نیز می‌توانید در این فعالیت مشارکت داشته باشید و روایت‌های فرهنگی محلی‌تان را به صورت عکس، فایل صوتی، متنی یا فیلم ارسال کنید تا در کنار دیگر موارد قرار بگیرد.
