هوتک در خاکی با بافت ریزدانه و سیلتی و رسی ایجاد می‌شود. حجم ذخیره آن بین ۴۸۸ تا ۶۸۸ مترمکعب بوده که از طریق دروازه و کانال آبگیری صرفاً از سیلاب پر می‌شود. آب در داخل هوتک بین ۷ تا ۹ ماه باقی می‌ماند. همچنین خاک حاصل از هوتک را برای بالابردن سطح زمین منازلی به کار می‌برند که در قسمت‌هایی قرار دارند که امکان خطر آسیب از سیل وجود دارد و به نام محلیِ دمپک شناخته می‌شود. مساحت سطوح آبگیر متصل به کانال آبرسان به طور متوسط یک چهارم هکتار است و عمق آن‌ها ۲ تا ۸ متر است. عرض کانال آبگیر بین ۳ تا ۵ متر و عمق آن ۵ تا ۶ متر است. فاصله‌ی کانال‌های انتقال آب حداقل کمتر از صد متر و حداکثر ۵ کیلومتر است.
هوتک مانند آب انبار عمل می‌کند و سیلاب‌های ناشی از بارندگی‌های فصلی را برای مصارف گوناگون و تأمین آب شرب احشام و انسان جمع‌آوری می‌کند. سامانه دگار و هوتک اغلب در کنار هم هستند و در مدیریت جامع منابع آب حوضچه‌های آبخیز و سازگاری با خشکسالی کشاورزی نقش دارند.
نقش مشترک دگارها و هوتک‌ها را می‌توان چنین دسته‌بندی کرد:
1- استفاده از روش بومی مناسب جهت استحصال آب که همسو با توسعه‌ی پایدار است.
2- جلوگیری از هدررفت آب و فرسایش خاک، چون دگار که از جاری‌شدن آب جلوگیری می‌کند.
3- داشتن اثرات مطلوب بر خصوصیات خاک و کمک به حاصل‌خیزی بیشتر آن.
4- افزایش نفوذ آب به آبخوان.
5- کم‌هزینه بودن و آماده‌سازی راحت، در صورت توسعه سبب اشتغال ساکنان محلی می‌شود.
6- دگار می‌تواند به عنوان طرح اجرایی منابع طبیعی بدون مشکلات اجتماعی و فرهنگی باشد و سبب مشارکت بیشتر افراد و ترویج فرهنگ منابع طبیعی شود.