اُولَنگ
روایت زیستی
درمناطق كوهستانی و درحد فاصل ارتفاعات تا دره، نواحی تا حدودی مسطح وجود دارد كه اگر ضخامت خاک مناسب باشد و لایههای نفوذناپذیر مانند مارن و رس در بخشهای زیرین آن باشد، در هنگام بارندگی زهكشی آبهای زیرزمینی به سمت این مناطق خواهد بود. آبهای نفوذی در زیر قشر سطحی خاک تجمع میكنند و بهویژه در فصول پرباران، زمین حالت باتلاقی خواهد داشت. در نتیجه وجود آب فراوان و خاک مناسب موجب خواهد شد تا انبوهی از گیاهان خودرو با نیاز آبی بالا در این اراضی رشد و نمو کنند، گیاهانی كه با این شرایط سازگارتر شدهاند مانند شبدر سفید، چمن گندمی، علف بره، علف باغ، جو و جارو. این گیاهان در نهایت چمنزارهای طبیعی را بهوجود میآورند. گیاهان چمنزار در یک محـیط غنی از مواد غذایی در رقابت شدید قـرار دارنـد. چمنزارها منبع تأمین علوفهی تازه برای علفخواران اهلی تا قبل از فصل سرما هستند. چمنزارها به علت تغییر کاربری و تبدیل شدن به مزارع کشاورزی و برداشت بیرویهی آب دچار فرسایش خاک و از بین رفتن تنوع زیستی شدهاند.
در ایران، در مناطق متعددی از جمله در استان خراسان شمالی و در شهرستانهای شیروان، فاروج، حاشیه رود اترک، وسملقان و بجنورد نیز چمنزارهای زیادی وجود دارند.
منابع
یوسفوند، سهیلا؛ بارانی، حسین؛ سادات عظیمی، مژگان؛ نیک نهاد قرماخر، حمید؛ شریفیان، ابوالفضل؛ اتنواکولوژی مراتع شور و قلیایی ترکمن صحرا با استفاده از دانش سنتی دامداران ترکمن مطالعه موردی شهرستان آق قلا استان گلستان، دو فصلنامه علمی دانشهای بومی ایران، سال بهار۱۴۰۱
محمدی قائم، زهرا؛ اکبرلو، موسی؛ مستوری، علی؛ بهزادفر، مرتضی؛ بررسی روند تغییرات سطوح اولنگزارهای منطقه گلول سرانی در استان خراسان -شمالی، اولین همایش ملی حفاظت از تالابها و اکوسیستمهای آبی، اردیبهشت۱۳۹۲
روایت فرهنگی
در خراسان شمالی، در زبان محلی به چمنزار اولنگزار میگویند. اولنگ از دو واژهی «آو» به معنی آب و «لنگ» به معنی ایستادن و سكون تشكیل شده است و به مكانی میگویند كه آب در آن بهصورت راكد و ساكن تجمع یافته. معروفترین اولنگزارهای این استان درمنطقهی حلوا، چشمهی وینگیقلعه در بخش قوشخانه شیروان، اولنگ تبریان درجنوب شهرستان فاروج و اولنگهای موجود در دامنهی ارتفاعات شاهجهان و اولنگِ سرانی درمنطقهی مرزی شمال شیروانند. یکی دیگر از این اولنگزارها که در شیروان قرار دارد در روستای آرموتلی اوغاز است. در این روستا بخشی از طائفهی کیکانلو زندگی میکنند که خود متعلق به ایل بزرگ زغفرانلو هستند و عمدهی کارشان دامپروری است. اهالی این روستا علاوه بر چرای مستقیم دام، علوفهی اولنگزارها را برای تأمین غذای دامها درفصل زمستان، خشك و انبار میکنند. آنها هرساله در فصل بهار در اولنگزارهای سرسبز آرموتلی جشن بهاری برپا میکنند. موسیقی محلی مینوازند و میرقصند و با خوراک و نوشیدنیهایی که محصول خودشان است از مهمانانشان پذیرایی میکنند.
منابع
صالحی اردلی، سجاد؛ ایروانی، مجید؛ سین، جوزف؛ اثر قرق کوتاهمدت بر تولید چمنزارهای کوهستانی در منطقهی زاگرس مرکزی، بومشناسی کاربردی، پاییز ۱۳۹۲
آپارات – سرویس اشتراک ویدیو (aparat.com)
شما نیز میتوانید در این فعالیت مشارکت داشته باشید و روایتهای فرهنگی محلیتان را به صورت عکس، فایل صوتی، متنی یا فیلم ارسال کنید تا در کنار دیگر موارد قرار بگیرد.
