گاندو
عکس از رامین محمدی زره ناسی، سایت پرنده‌نگری ایرانیان
روایت زیستی
ماگر یا تمساح مردابی در ایران به گاندو معروف است و با پوزه‌ی پهنی که دارد به‌راحتی قابل شناسایی است. گاندو را در استخرهای آب شیرین، نهرهایی که جریان آب آرام است، تالاب‌ها و دریاچه‌ها می‌توان دید. زیستگاه گاندوها جنوب شرقی ایران است. هوتک‌ها از محل‌های مورد علاقه‌ی گاندوهای برای زیست در ایران‌اند (هوتک‌ها گودال‌هایی هستند در بلوچستان که از سیلاب‌ها پرمی‌شوند). گاندو در بزرگسالی حدود ۴ تا ۵ متر رشد می‌کند. غذای آن ماهی‌ها، مارها و لاک‌پشت‌ها است اما تمساح‌های بزرگتر گاهی گاومیش هم می‌خورند. گاندوها تخم‌گذارند. آنها هر بار بین ۲۵ تا ۳۹ تخم می‌گذارند و ۵۵ تا ۷۵ روز بعد جوجه گاندوها سر از تخم بیرون می‌آورند. گاندوها حیوانات باهوش و خجالتی هستند اما در دو حالت به انسان حمله می‌کنند یا به دلیل گرسنگی یا برای محافظت از فرزندشان. در زمان خشکسالی و یا بعد از تولد فرزندان گاندوها، به مدت ۴ ماه (اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد) باید از نزدیک شدن به آنها پرهیز کرد.
روایت فرهنگی
گاندوها با حفر کانال‌هایی که چندین متر عمق داشته و طول آنها تا پانزده متر می‌رسد، هم پناهگاهی برای زندگی و استراحت خود در ساعت‌های گرم روز تهیه می‌کنند و هم از تبخیر آب جلوگیری کرده و با ذخیره آب در کانال‌ها به حفظ آب برکه‌ها و تالاب‌ها در فصل‌های گرم و ایام خشکسالی کمک می‌کنند. به همین دلیل بلوچ‌ها علاقه‌ی زیادی به این حیوان دارند و معتقدند که «هر جا گاندو باشد آب فراوان است» به خاطر همین باور قلبی، آنان تمام تلاش خود را برای مراقبت و بقای این حیوان به‌کار می‌گیرند.
این ارتباط مردم بلوچستان با گاندوها در زندگی بعضی از ساکنان جایگاه به‌خصوصی دارد. یکی از این اهالی «حسن پذیرفته» است. او در منطقه‌ای به‌نام «ریکوکش» در منطقه بلوچستان زندگی می‌کند. حسن از کودکی توانایی ارتباط برقرار کردن با تمساح‌ها را داشته است. به همین خاطر هم جزو همیاران محیط زیست است و در نگهداری از این حیوان با ارزش به محیطبانها کمک می‌کند. گاه حسن همراه با محیطبانها وارد قفس نگهداری گاندوها می‌شود و صدایی درمی‌آورد که مثل نوعی آواز است. چند ثانیه بعد گاندوها با شنیدن صدای حسن از آب بیرون می‌آیند.
شما نیز می‌توانید در این فعالیت مشارکت داشته باشید و روایت‌های فرهنگی محلی‌تان را به صورت عکس، فایل صوتی، متنی یا فیلم ارسال کنید تا در کنار دیگر موارد قرار بگیرد.
