روایت زیستی

پنبه محصول گیاهی گلدار است که به فانوس چینی هم معروف است. این گیاه گرمادوست است و در مناطق گرمسيری و نيمه گرمسيری رشد می‌كند. پنبه به آفتاب فراوان نياز دارد و كمبود نور سـبب افـزايش رشد سبزينه‌ای و كاهش تعداد غوزه می‌شود. این گیاه برای رشد مناسب به روزهای گرم و شب‌های خنک و دمایی بین پانزده تا بیست و شش درجه سانتی‌گراد نیاز دارد. تاریخچه‌ی‌ کشت پنبه‌ در ایران‌ احتمالاً به‌ دوران‌ هخامنشیان‌ بازمی‌گردد و در مرو، ری‌ و ناحیة‌ فارس‌ کشت‌ پنبه‌ رواج‌ داشته‌ است‌. هم ‌اکنون دو رقم بومی و اصلاح شده‌ی پنبه در ایران کشت می‌شود.
پنبه‌ی بومی به دليل برخورداری از تنوع ژنتيكی طبيعی، سازگاری و تحمل بـالايی نسـبت بـه شـرايط سـخت محيطی نظير گرما، شوری، خشكی و برخی آفات و امـراض نشان می‌دهند به همين خاطر اين دسته از ارقام پنبه عمـدتاً در اراضی كم بازده و در اراضی حاشيه‌ای و كويری كشور مانند خراسان مـورد كشت قرار می‌گيرند. برای مثال نوعی پنبه به نام «مَله» در شهرستان خوسْف در استان خراسان جنوبی کشت می‌شود که بر خلاف پنبه‌های دیگر که سفیدرنگ‌اند به رنگ خاکی است که در آن پنبه کشت می‌شود. روش‌های کاشت، داشت و برداشت پنبه‌ی مله همانند پنبه‌ی معمولی است، اما با توجه به کوتاهی الیاف این نوع پنبه، آن را با کمان، حلاجی نمی‌کنند بلکه با چوبالش بر روی بالشتک حلاجی می‌کنند. پنبه‌ی مله نسبت به پنبه‌های دیگر نرم‌تر است و کم‌تر گرما را عبور می‌دهد.