کتلهخور
روایت زیستی
کتلهخور نام طولانیترین غار شناخته شده در ایران است. این غار در هزارهی دوم پیش از میلاد شکل گرفته است. کتلهخور در استان زنجان در دل کوههای آهکی سقزلو قرار دارد و یک غار خشک به حساب میآید که در سه طبقه و در ارتفاع ۱۶۷۰ تا ۱۷۴۲ متر بالاتر از دریا گسترش یافته است.
در این غار استالاگمیتها و استالاکتیتهای بسیار زیبا بر کف و سقف غار و نیز تجمع بلورهای کلسیت گلکلمی بر دیوارههای غار بهطور فراوان وجود دارد. انتهای این غار هنوز کشف نشده است ولی بررسیها نشان میدهد که کتله خور در نهایت به غار علیصدر در همدان متصل میشود.
منابع
۲) استالاکتیت و استالاگمیت | دانشنامه ایران | مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (cgie.org.ir)
روایت فرهنگی
در گویش فارسی کتَل به معنی تپهی کم ارتفاع و خور مخفف خورشید است: کتلهخور یعنی کوه خورشید. البته به این غار «کلهر خور» هم میگویند. گویا کلهر نام یکی از فرمانروایان محلی در زمانهای قدیم بوده است که لشکریان او در این محل شکست میخورند و از بین میروند. کتله خور مأمن رازها و افسانههای مردم محلی است. از جملهی این افسانهها وجود یک دریای پهناور در انتهای غار است که میگفتهاند از سوراخی کوچک قابلرؤیت است.
یکی از آداب و رسوم جذاب و دیدنی به جا مانده از پیشینیان که هنوز هم در بین مردم محلی جایگاه خود را حفظ کرده است، برگزاری مراسم عروسگردانی در داخل غار است. در این مراسم پس از اتمام مراسم عروسی، قبل از اینکه عروس و داماد به خانه خود بروند به همراه خانوادههای خود به غار رفته و پس از گشت و گذار در دالانهای غار به تالار عروس در غار رفته و در آنجا به جشن و پایکوبی میپردازند. این کار در نظر مردم محلی، سبب یمن و برکت در زندگی تازه عروس و داماد میشود.
منابع
2) کرمی، پریوش، غار کتلهخور، دانشجوی دکترای دانشگاه خوارزمی
شما نیز میتوانید در این فعالیت مشارکت داشته باشید و روایتهای فرهنگی محلیتان را به صورت عکس، فایل صوتی، متنی یا فیلم ارسال کنید تا در کنار دیگر موارد قرار بگیرد.