آبان 1402

حفظ تنوع زیستی در گرو حفظ تنوع فرهنگی
در نهمین جشنواره‌ی علم برای همه که به صورت مجازی برگزار می‌شود، بخش‌های مختلفی داریم که همگی پیوند نزدیک میان فرهنگ مردم بومی مناطق مختلف ایران با طبیعت آن منطقه را نشان می‌دهد. برای حفظ محیط زیست بوکان، سراوان یا گناباد باید زبان، غذا، آداب و رسوم و کلیت فرهنگی آن مناطق را حفظ کرد. با این دغدغه، در بخش دانش بومی، فناوری‌های بومی و نحوه‌ی مشارکت عموم مردم در مدیریت منابع آب را معرفی کرده‌ایم. با نگاهی به نقشه‌ی ایران، تنوع فناوری‌های بومی و پراکندگی جغرافیایی آنها را می‌بینیم. گاهی هدف مشترک استحصال آب باران در دو همسایگی جغرافیایی، دو فناوری متفاوت ایجاد کرده که هر کدام، هم با محیط زیست منطقه سازگارند و هم فرهنگ زیستی متفاوتی در بطن آنها شکل گرفته‌است. اینکه این فناوری‌های بومی چگونه ناگهان فراموش شدند و با فناوری‌های مدرن جایگزین شدند‌، سوالی است که ما از تمام مخاطبین می‌خواهیم به آن فکر کنند. آیا ما مسیر درستی در توسعه را پیش گرفته‌ایم؟ آیا می‌توانیم نگاه زمینه‌مندتری در توسعه‌‌ی پایدار داشته باشیم؟ آیا می‌توان فناورهای بومی سازگار را با نیازهای امروز بهینه کرد؟ اگر ایده یا نظری دارید و یا می‌خواهید گفت‌وگوی سایر مخاطبین را بخوانید می‌توانید در این صفحه فیلم‌های کوتاهی را ببنید و نظراتتان را بنویسید.
در بخش تنوع زیست فرهنگی می‌بینید که هر منطقه اقلیمی و جغرافیایی چه گونه‌های گیاهی و جانوری، پدیده‌های طبیعی و عوارض جغرافیایی منحصر به فردی در خود دارد و هرکدام از اینها چگونه روایت‌هایی را در فرهنگ مردم آن منطقه شکل داده‌اند. چه کاربردهایی یافته‌اند، چه نامیده می‌شوند و چگونه در تار و پود زندگی مردم منطقه حضور دارند.
کودکان که مخاطبین دائمی جشنواره‌ی علم برای همه هستند نیز در بخش دادارچه می‌توانند به قصه‌هایی در مورد طبیعت گوش کنند. این قصه‌ها را به صورت موشن هستند و به ۸ زبان و گویش رایج در ایران (فارسی، ترکی،‌ سیستانی، کردی، بلوچی، عربی، گیلکی و لری) قصه‌گویی شده‌اند. همچنین فرزندان مهاجران افغانستانی که به گویش کابلی صحبت می‌کنند هم می‌توانند قصه‌ها را به گویش خودشان ببینند و بشنوند.
در زندگی روزمره‌ی ما بسیاری پدیده‌ها وجود دارد که علم آنها را تبیین می‌کند و می‌تواند کمک کند تا با ارتباط بین پدیده‌ها جهان اطراف را طور دیگری درک کنیم و این درک را برای بهبود کیفیت زندگی به کار ببریم. در بخش هم‌نشینی با علم با برخی از این پدیده‌های رایج در ایران و تبیین علمی آنها آشنا می‌شوید.
نهمین جشنواره‌ی علم برای همه را از تاریخ ۲۰ آبان در سایت موزه‌ی ملی علوم و فناوری به آدرس www.inmost.ir دنبال کنید و از هر شهر، روستا و فرهنگی که هستید در بخش‌های مختلف برای معرفی محیط‌زیست و فرهنگ مردم منطقه مشارکت کنید. شاید درک این درهم تنیدگی زیستی و فرهنگی، راهکارهای بهتری برای رویارویی با مسایل و بحران‌های محیط‌زیستی پیش پای مردم و مسئولین بگذارد.
صونا آقابابایی
دبیر نهمین جشنواره‌ی علم برای همه