روایت فرهنگی

در مسیر جاده‌ی هراز بعد از آبِ‌اسک، هنگامی که به دهانه‌ی تونل بزرگراه هراز می‌رسیم در سمت چپ جاده در کنار رودخانه راهِ کاروان‌رویی است که از پای صخره‌ی کوه و جانب چپ دره می‌گذرد. پس از طی حدود پانصد متر در این راه کم‌عرض به محلی می‌رسیم که حجاری از دوره‌ی ناصرالدین شاه قاجار بر روی دیواره‌ی کوه وجود دارد که در بین محلی‌ها به نام «شکلِ شاه» معروف است. در برخی منابع همچون المسالک و الممالکِ اصطخری مربوط به قرن سوم هجری و نیز کتاب آثار ایران از ماکسیم سیرو به وجود این راه اشاره شده‌است.
امروزه لواسانی‌ها به این راه «راه پنیری» می‌گویند و این به‌دلیل آنست که ایل‌ها و عشایر هداوند، عربها و کلهرها، که جزو عشایر دائمی منطقۀ لار و لواسان بودند، از ایوانکی، ورامین و گرمسار برای ییلاق و قشلاق به دشت لار واقع در دامنه‌ی دماوند کوچ می‌کردند و تولیدات لبنی و فراورده‌های دامی خود را با چهارپایان به لار می‌آوردند. عمدۀ محصولی که در گذشته از این مسیر انتقال می‌یافت، پنیر دست‌ساز و محلی عشایر بود که طرفداران بسیاری داشت. این پنیرها را از خشکه‌لار به گردنۀ افجه‌بشم در مسیری خاکی و مالرو می‌آوردند و سپس به جایی در کنار سد لتیان می‌بردند. این محل را پاپُل یا پای پُل می‌گفتند. راه پنیری از پاپل به ۵۰۰ متری حدود منطقه‌ای به نام گارکلو (گهواره کلو) منتهی می‌شد، یعنی به کمرکوه زینکوه می‌رفت و از آنجا به شکل مورب از کنار کوه ادامه می‌یافت تا به صخره‌ای بزرگ می‌رسید. این مسیر تا خط‌الرأس کوه امتداد داشت و از آنجا به محله‌های خاک سفید، نارمک و سرچشمه و بازار تهران متصل می‌شد. مردم تولیدات لبنی از جمله پنیر محلی را در آنجا به فروش می‌رساندند و نیازهای سالانۀ خود را تهیه می‌کردند و مجدداً از این راه به سوی خشکه‌لار برمی‌گشتند.